Yazılımcılar da kitap okuma alışkanlığı kazanabilir

Nedendir bilinmez biz yazılım geliştiriciler kitap okumayı pek sevmeyiz. Hatta kitap okumanın tam bir vakit kaybı olduğunu savunacak kadar ileri de gidebiliriz. Bizim için bilgi hızlı tüketilmelidir. Aksi halde yazılmayı bekleyen kodlar birikir birikir ve sonunda proje teslim tarihini kaçırmamıza neden olur. Bu yüzden kitap okumak yerine internette yapacağımız iş ile ilgili sonuç odaklı kısa yazılar okumayı tercih ederiz.

Kitap okumayıp böyle davrandığımızı nerden mi biliyorum? İlk önce kendimden ve etrafımdaki yazılım geliştiricilerden daha sonra da Burak Selim Şenyurt ‘un yaptığı “Nasıl Bir Yazılım Geliştiriciyiz?” anketinden. Sağolsun Burak hocam bu gerçeği bir kez daha sektörün kalbinden topladığı verilerle gözler önüne sermiş. Bu yazıda ilk önce kendimde bulduğum (ve benim gibi olan diğer yazılımcılarda da olduğunu düşündüğüm) beni kitap okumadan alıkoyan tespitleri paylaşmak ve daha sonra da alışkanlığı nasıl kazandığıma dair kendi çapımda izlediğim yöntemle ilgili tecrübelerimi paylaşmak istiyorum.

Bundan 1 sene öncesine kadar kitap okuma alışkanlığım yoktu. Tabiki mesleğimle ilgili kitaplar okuyordum ama sene de belki 1 belki de 2. Anlayacağınız kitap okumak benim için etraftan duyduğum ve aldırış etmediğim tavsiyelerden sadece bir tanesiydi. Daha sonra yaptığım meditasyonun etkisiyle de artık kendimi daha iyi anlamaya başlamıştım ve alışkanlıklarım konusunda da farkındalığım artmıştı. Kötü alışkanlıklarımı terketmeye ve daha iyi yararlı alışkanlıklar nasıl kazanabilirim diye sorgulamaya başladım. Kesintisiz hergün kitap okumaya vakit ayıran kız arkadaşımın da etkisiyle kitap okumama alışkanlığımı kırıp bunu kitap okuma alışkanlığına dönüştürmeye karar verdim.

Olay alışkanlıklarla ilgili olduğu için ise bu konu ile ilgili bir kitap okuyarak başlayabilirim diye düşündüm. Daha sonra Twitter’da James Clear‘ın henüz yayınlanmış olan Atomic Habits adlı kitabı hakkında güzel yorumlar gördüm. Kitabımı bulmuştum. Sırada kitabı satın almak ve bir an önce okumaya başlamak vardı. Tam bu aşamada kitap okuma alışkanlığından beni alıkoyan kendimdeki direnci daha doğrusu bahaneyi tespit etmiştim:

Kitaba illa fiziksel olarak dokunmak zorunda değilsiniz

Bana göre eğer kitap okuyacaksam o kitaba fiziksel olarak dokunabilmeliydim. Yani kitabın online versiyonundan ziyade kağıda basılmış hali olmalıydı. Yoksa okumazdım. Fakat kitap yabancı dil olduğundan ve yaşadığım yerde onu bulmak çok zordu. Amazon’dan veya başka bir kaynaktan satın almaya kalksam elime ulaşması çok uzun sürerdi. Kişilik olarak pek de sabırlı olduğum söylenemez. Yani bu kadar bekleyemezdim. Neyseki bu kez bu alışkanlığı kazanacağım konusunda kendimi ikna etmiştim. Eskiden olsa yukarıda bahanelerden dolayı bu işten çoktan caymıştım.

Kitaba online olarak nasıl ulaşabilirim bunun yolunu araştırmaya başladım. Daha sonra Amazon kindle hesabı açarak tek tıkla kitabı satın aldım ve saydığım onca bahane bir anda uçup gitmişti. Kitap online olarak karşımda duruyor, onu tüketmem için bana bakıyordu. Bende daha fazla vakit kaybetmeden okumaya başladım. Buradaki önemli nokta:

Kazanmak istediğiniz alışkanlıkla (kitap okumak) aranızdaki engelleri kaldırın ve onu kolayca erişilebilir hale getirin. Böylelikle beyninizin ona ulaşmada size sunduğu bir bahaneden daha kurtulmuş olursunuz.

Kitabı okurken beni kitap okuma alışkanlığından alıkoyan bir başka bahaneyi bulmuştum:

Kitabı hemen bitirmek için kendinizi şartlamayın

“Bu kitap mümkün olan en kısa süre de bitmeliydi.” Beynim bu zamana kadar kazandığım kötü alışkanlıkar neticesinde bana bunu söylüyordu. Kısıtlı zamanım olduğundan bu kitabı birkaç günde bitirebilmek neredeyse imkansızdı. Kitabı okurken aynı zamanda beynimin verdiği “kitabı bitir” emri ile mücadele ediyordum. Tam pes edecekken kitabın kendisi yardımıma koştu. Okumaya başladığım yeni bölümde şu resim dikkatimi çekti:

Bu resimde yazarın anlattığı, her gün kazanmak istediğiniz alışkanlık üzerinde %1 oranında bir çalışma yapmanız, 1 sene sonunda sizi bu alışkanlıkta %37 oranında daha iyi yapıyor. Dolayısı ile kazanmak istediğiniz alışkanlığı daha baştan kendinizi zorlayıp mükemmelce yapmaya çalışmak yerine, küçükten başlayın ve yavaş yavaş ilerleyin. Yol boyunca, irade ve motivasyonunuz artacak ve bu da alışkanlığınıza bağlı kalmayı kolaylaştıracaktır.

Bu bölümü büyük bir zevkle okumuştum ve o anda kitap okuma alışkanlığımı kazanmak için stratejimi belirlemiştim. Okumak istediğim kitabı tek bir solukta bitirmek yerine kendimi zorlamamaya karar verdim. Kendime her gün yapacağım küçük bir hedef koydum. Her gün sadece yarım saat kitap okuyacaktım. 50–100 sayfa değil. Sadece 30 dakika. Bu zaman diliminde ne kadar okuyabilirsem. Benim için bu küçük adımlar zamanla alışkanlığımı kazanmama çok yardımcı oldu. Eskiye kıyasla şuanda geldiğim noktaya baktığımda elde ettiğim sonuç grafikle örtüşüyor. Eskiden olsa kitabı hemen bitirmek gibi büyük bir hedef koyar (aslında gerçekleştiremeyeceğim bir hedef) ve kitabı hemen bitirmek sonra da diğerine geçmek isterdim. Kendi işimi zorlaştırdığımdan dolayı da yarı yolda belki de daha başlarda vazgeçecektim. Sonucunda da okumak istediğim kitabı okuyamadığım için elime hiç birşey geçmeyecekti.

Fakat bugün geriye baktığım zaman attığım küçük adımların büyük resmi oluşturduğunu gördüm. 1 sene sonunda daha önce okumadığım kadar kitap okumuştum. Eski halime kıyasla hiç de küçümsenmeyecek bir başarıydı bu.

Burdaki önemli nokta şu:

Küçük bir adım herşeyi değiştirebilir. Kazanmak istediğiniz alışkanlığı (kitap okumayı) kolay yapılabilir hale getirin. Bu size ilerlemek için gerekli motivasyonu verecek ve arkasına saklandığınız bahaneleri ortadan kaldıracaktır.

İlgi duyduğunuz alandaki kitapları okumakla başlayın

Etrafınızda size şu kitabı oku bu kitabı oku gibi tavsiye verenler olacaktır. Başka birinin çok hoşuna giden kitap sıze pek ilgi çekici gelmeyebilir. Onları kırmamak için kitaba bir şans verip okumaya başlarsınız ve daha başlarda ben kitap okuyamıyorum diye kesin bir kanıya varıp vazgeçebilirsiniz. Aslında kitabı bırakma sebebiniz okuyamıyor oluşunuz değil. Sadece kitap ilginizi çekmiyor o kadar. Zaten okuma alışkanlığınız yok bir de buna ilginizi çekmeyen kitabı okumak zorunda oluşunuz eklenince durum sizin için tam bir işkence halini alıyor.

Bu yüzden ilk önce ilgi duyduğunuz alandaki kitaplardan başlayın. Okumaktan keyif aldığınız bir kitap okuma alışkanlığınızla aranızdaki direnci azaltacak ve bu aktiviteyi daha keyifli bir hale getirecektir.

Okuduğunuz kitapların her satırını aklınızda tutmaya çalışmayın

Okuduğunuz her kitabı hatırlamak zorunda değilsiniz. Zaten bu pratikte mümkün değil. Bir kitabı okuduktan sonra bazı bilgileri unutmanız gayet normal. Bunda yanlış birşey yok. Önemli olan buna nasıl tepki verdiğiniz. “Filanca kitabı okudum ve hiçbirşey aklımda kalmadı. Benim için tam bir zaman kaybıydı.” diye düşünebilirsiniz. Etrafınızda bu şekilde düşünenler de vardır. İşin gerçeği, okuduğunuz hiç bir kitap zaman kaybı değildir.

Siz kitapta yazanları hatırlamasanız bile beyniniz sizin hiç beklemediğiniz zamanda onları gün yüzüne çıkartabilir. Bu illaki kitapta yazanları günler sonra bir anda hatırlayarak olmayabilir. Zaman kaybı olarak düşündüğünüz kitaptaki bilgiler beyniniz sizin için yaratıcı bir fikir üretmek için kullanılabilir. Eğer hala ikna olmadıysanız “Kitaplarda okuduklarımızı unutuyorsak hâlâ neden okumalıyız?” yazısını okumanınızı öneririm.

Son olarak: Sonuç odaklı olmayın. Süreçten keyif almaya bakın

Kitap bitirmek asla amaç olmamalıdır. Şu kadar zamanda bu kadar kitap bitirdim gibi bir amaç bana göre yanlış. Bu bizi sonuç odaklı olmaya ve kitap okuma sürecinden keyif almayıp sıkılmaya teşvik eder. Kitap bitirmek amaç olunca, sabırsızlanırız ve kitabı bir an önce bitirmek ve yenisine başlamak adına kısıtlı zamanımızdan çalmaya başlarız. Bir anda kitap okumak zaten kısıtlı zamanımızı daha da kısıtlı hale getirir. Bunun farkına vardıktan sonra artık kitap okumaya düşmanca bir tavır takınmaya başlarız. “Zaten yapmak zorunda olduğum daha önemli işler var. Kitap okumaktan onlara yeteri kadar zaman da ayıramıyorum. İyisimi ben bu kitap okuma işini bırakayım.” yargısına çabucak varırız. Bu da okuma alışkanlığı kazanma sürecinin hüsranla sonlanmasına neden olur.

Bu yüzden kitap bitirince duyacağınız hazzı hayal etmek yerine, çevirdiğiniz her sayfadan öğrendiklerinizle haz almak yönünde beyninizi eğitmeye çalışın. Bu sizin süreçten keyif almanızı sağlayacak ve sonuç odaklı olmaktan uzaklaştıracaktır.

Bu kadar yazdıktan sonra benimde kullandığım ve sizede yardımcı olacağına inandığım basit formül ile yazıyı özetleyelim:

• İlgi duydunuz bir kitap bulun
• Okumak için günlük küçük hedef koyun (30 dk. okuma veya 10–20 sayfa)
• Koyduğunuz hedefi bir gün bile aksatmadan yerine getirmeye çalışın. Ona yapısın.
• Okuduğunuz kitap bittikten sonra bu döngüyü yeni kitaplar için de tekrarlayın

Alışkanlığı kazanmak konusunda size yardımcı olacak mobile app kullanabilirsiniz. Örneğin alışkanlıklarınızı tanımlayıp istediğiniz zamanlarda size hatırlatacak uygulamalar var. Bunları kullanabilirsiniz veya basitçe telefonunuzun alarmını kullanabilirsiniz.

Son olarak kötü alışkanlıkları kırmada ve yenilerini kazanmamda bana yardımcı olan ve size de yardımcı olacağına inandığım Atomic Habits kitabını okumanızı öneririm. Hatta ise bu kitaptan başlayabilirsiniz.

Kalın sağlıcakla.